انواع لوله فلزی سبک(آب،فاضلاب):فولادی،چدنی،آهنی و قیمت

لوله‌های فلزی امروزه از رایج‌ترین لوله‌های مورد استفاده در سیستم‌های لوله کشی صنعتی هستند. در واقع این لوله‌ها به خاطر استحکام بالا و مقاومت در برابر گرما، یکی از بهترین گزینه‌ها در ساخت سیستم‌های لوله کشی در فرایندهای صنعتی و پالایشگاهی و نیروگاه‌ها هستند .انواع لوله‌های فلزی مورد کاربرد عبارتند از:

• لوله‌های چدنی
• لوله‌های آهنی
• لوله‌های فولادی

هریک از این انواع می‌تواند خود به دسته‌های دیگری تقسیم شوند.

انواع لوله‌های فلزی

---

چدن (چدن خاکستری) لوله‌ای دارای سابقه تاریخی است و تولید آن در قرن‌های 19 و 20‌ام آغاز شد و از آن به عنوان لوله فشاری جهت انتقال آب و فاضلاب استفاده شد. لوله آهنی نشکن به‌ تدریج لوله چدنی را از دور خارج کرد و این موفقیتی بی‌کم‌وکاست به حساب می‌آمد و اکثر کارخانه‌های تولیدی حال حاضر به ساخت محصول جدید تغییر رویه دادند.

اکثر لوله‌های چدنی خاکستری که هنوز هم کاربرد دارند با دو روش قالب‌گیری گودالی یا چرخشی در کارخانه تولید می‌شدند. چدن خاکستری که به ‌صورت عمودی در حفره‌ قالب‌گیری می‌شد از ابتدایی‌ترین لوله‌های چدنی بودند.

مزایا

• دیواره ضخیم‌تر نسبت به لوله‌های آهنی نشکن یا فولاد ضدزنگ
• سرعت خوردگی مشابه با لوله آهنی نشکن و فولادی
• عرضه شدن اکثر لوله‌های چدنی با پوشش ملات سیمانی یا اصلاح ‌شده بعد از سال 1950

معایب

• برخوردار نبودن از عملکرد ارتجاعی و مقاومت مکانیکی پایین‌تر
• مستعد خوردگی داخلی و خارجی تحت محیط اطراف
• اتصالات درز‌بندی لوله‌های قدیمی، قابلیت خم‌پذیری کمی داشتند.
• در اغلب آنها پوشش محافظ خارجی وجود نداشت.
• اکثر لوله‌های تولید شده قبل از 1960 فاقد رویه خارجی بودند.
• مشکلات تولید شامل تغییرات در ضخامت دیواره
• سوابق ناکارآمد

عمده ضعف‌های لوله‌های چدنی

لوله فلزی نشکن

لوله فلزی نشکن (DIP) لوله‌ای فشاری است و کاربرد عمده آن در لوله‌کشی آب آشامیدنی و فاضلاب می‌باشد. اصلی‌ترین اجزاء پوشش آن از چدن گرافیتی کروی و فلز نشکن می باشد، با آنکه در داخل آن از پوشش ملات سیمانی برای جلوگیری از خوردگی حین توزیع آب استفاده شده است، از پوشش خارجی در انواع گوناگون نیز جهت جلوگیری از خوردگی ناشی از عوامل محیطی بهره‌گیری می‌شود.

با توجه به پیشرفت صنعت در تولید لوله فلزی نشکن، لوله‌های چدنی قدیمی اعتبار خود را از دست دادند. ویژگی‌هایی همچون بهره‌مندی از مواد بهتر، استحکام بیشتر و مقاومت بالا آهن نشکن در برابر شکستگی به اثبات رسیده است؛ اما همانند اکثر مواد آهنی، در برابر خوردگی آسیب‌پذیر است و احتمال شکنندگی آن وجود دارد.

مزیت‌ها

• چکش‌خواری بهتر نسبت به چدن خاکستری
• مقاومت ضربه‌ای بیشتر نسبت به چدن
• استحکام بالاتر
• وزن سبکتر و چیدمان آسان‌تر
• ساده‌سازی اتصالات
• سازگاری اتصالات با واخمش زاویه‌ای
• هزینه لوله‌کشی کمتر به‌علت بزرگ بودن قطر داخلی لوله

معایب

• سرعت خوردگی مشابه چدن خاکستری و فولاد است.
• مستعد زنگ‌زدگی و خوردگی داخلی و خارجی
• نیاز به سیستم‌های محافظت داخلی و خارجی
• محدودیت دسترسی به سیستم‌های محافظتی
• احتمال وارد شدن آسیب به پوشش‌های پلی‌اتیلن

عمده عوامل خرابی لوله‌های فلزی نشکن

لوله فولادی

در اوایل دهه 1800 اولین روش‌های تولید لوله فولادی به صنعت معرفی شدند، و پیوسته به‌صورت فرآیند‌های مدرنی که امروزه از آنها استفاده می‌کنیم، ترقی کرده‌اند. لوله‌های فولادی با قطر زیاد در لوله‌کشی آب و فاضلاب کاربرد دارند و معمولا از فولاد کربن ساخته‌ شده و در زیرخاک کار گذاشته می‌شوند. سه روش اصلی برای ساخت لوله فولادی وجود دارد:

• (قالب خمیری‌شکل) بدون‌ درز: برای شکل‌دادن به لوله، فولاد داغ به داخل قالب برده می‌شود. با این روش می‌توان فولادی با قطر 500 میلی‌متر تولید کرد. قیمت آن گران اما بسیار قابل اطمینان است.
• جوش دادن: ورقه فولادی را به دور یک قالب می‌پیچانند سپس درز آن را لحیم‌کاری می‌کنند. قیمت آن ارزان‌تر است اما پایداری آن تحت موقعیت پرفشار به اندازه فولاد بدون ‌درز نیست.
• قالب‌گیری: فولاد مایع و داغ را داخل قالب می‌ریزند. این روش خیلی رایج نیست اما به اندازه روش ساخت فولاد بدون ‌درز مطمئن است. مزیت اصلی لوله فولادی در مقاومت آن است. این لوله‌ها به ‌آسانی در برابر ضربه ترک نمی‌خورند و تاثیر خود را تحت فشار بالا نیز نشان می‌دهد. فولاد تحت فشار بار غیرمعمول نمی‌شکند اما خم می‌شود.

مزایا

• مقاومت کششی بالا
• مقاومت فشاری بالا
• گستردگی سیستم‌های محافظت در برابر خوردگی
• امکان تولید وسیع برحسب قطر و ضخامت دیواره
• اتصالات جوشی بر تداوم آن می‌افزاید.

معایب

• مستعد خوردگی خارجی
• مستعد فرآیند الکترولیز
• فرآیند اتصال دادن نیازمند جوشکار ماهر است.
• به‌کارگیری سیستم‌های داخلی و خارجی محافظ زنگ‌زدگی بر قیمت آن می‌افزاید.
• ممکن است پوشش‌ و دیوارها طی مرحله لوله‌کشی آب‌ و فاضلاب توسط شخص ثالث آسیب ببیند.

عوامل اصلی خراب شدن لوله‌های فولادی

قیمت

---

قیمت انواع لوله‌های فلزی به اندازه قطر و طول آنها بستگی دارد و هرچه این دو عامل بیشتر باشد قیمت هم بیشتر است. غالبا قیمت چدن بدلیل هزینه کمتر مواد، انرژی، و نیروی کارگر مورد نیاز جهت تولید محصول نهایی از فولاد ارزان‌تر است. هزینه تهیه فولاد خام بیشتر است و قالب‌گیری آن صرف زمان و توجه بیشتر را می‌طلبد. افزون ‌بر این، قیمت اولیه حقیقتا برگ برنده فولاد در رقابت با آهن سیاه است.