آشنایی با انواع اتصالات لوله های فلزی و پلاستیکی
آشنایی با نام اتصالات لوله ها | دکتر پایپ
انواع مختلفی از اتصالات لوله‌ها برای انجام لوله کشی وجود دارند که هدف و عملکرد آن‌ها متفاوت است. از این اتصالات برای متصل کردن لوله‌ها در اندازه‌های همسان یا متفاوت و همچنین برای کنترل میزان جریان سیالات در درون لوله، استفاده می‌شود. این اتصالات از جنس‌های مختلفی مثل مس، آهن، برنج، PVC و غیره استفاده می‌شود.
انواع اتصالات در سیستم لوله‌کشی
انواع مختلف اتصالات لوله‌کشی و کاربرد آن‌ها در زیر عنوان شده است:
- زانو
- کاهنده
- سه‌راه
- چهارراه
- کوپلینگ (بوشن)
- مهره و ماسوره
- آداپتور
- اولت
- پلاگ یا درپوش
- کپ یا سرپوش
- شیر
اتصالات زانو (زانویی)
از زانوها برای تغییر جهت جریان در بین دو لوله استفاده می‌شود. این زانوها معمولاً با زاویه‌های 22.5 درجه، 45 درجه و قائم موجود هستند. در صورتی که قطر لوله‌ها همسان باشد از زانوهای معمولی و در غیر این صورت از زانوهای کاهنده استفاده خواهد شد. زانوها از مواد مختلفی ساخته می‌شوند. این اتصالات معمولاً به‌صورت مادگی ساخته شده و می‌توان آن‌ها را با استفاده از بات فیوژن یا جوش حرارتی به یکدیگر متصل کرد.
اتصالات کاهنده‌ی لوله
کاهنده یکی از اتصالات لوله‌کشی است که حجم جریان را از لوله‌ی بزرگ به کوچک کاهش می‌دهد. معمولاً دو نوع کاهنده وجود دارند. یکی از آن‌ها کاهنده‌ی متحدالمرکز بوده که شکلی مخروطی داشته و اندازه‌ی لوله در طول آن کاهش پیدا می‌کند. در این نوع از کاهنده احتمال حبس شدن هوا در بالای آن و ایجاد پوسیدگی وجود خواهد داشت. نوع دیگری از این اتصالات، کاهنده‌ی خارج از مرکز بوده که سطح بالایی آن هم تراز با لوله‌های بزرگ و کوچک و سطح پایینی آن به‌صورت شیب‌دار طراحی شده است. در این نوع از کاهنده‌ها احتمال حبس شدن هوا وجود نخواهد داشت.
اتصالات سه‌راه
اتصالات سه‌راه نوعی از اتصالات لوله‌کشی هستند که شبیه به حرف T انگلیسی می‌باشند. در این اتصالات، یک ورودی و دو خروجی وجود داشته که لوله‌های خروجی در زاویه‌ی 90 درجه به لوله‌ی ورودی قرار می‌گیرند. همچنین می‌توان از این اتصال برای تجمیع دو جریان (ورودی) در یک جریان دیگر (خروجی) استفاده کرد. این اتصالات در جنس‌ها و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند. اگر سه طرف یک سه‌راه هم اندازه باشند به آن سه‌راه برابر و در غیر این صورت به آن سه‌راه نابرابر گفته می‌شود.
اتصالات چهارراه
اتصالات چهارراه یا صلیبی دارای چهار لوله در چهار جهت می‌باشند. زمانی که لازم باشد چهار لوله در یک محل به هم متصل شوند از این اتصالات استفاده می‌شود. این اتصالات با تغییر دما فشار بیشتری به لوله‌ها وارد می‌کنند چراکه در مرکز یک اتصال چهارتایی قرار گرفته‌اند. از اتصالات چهارراه معمولاً برای سیستم‌های خاموش کردن حریق استفاده می‌شود.
کوپلینگ (بوشن)
کوپلینگ یا بوشن نوعی از اتصالات لوله‌کشی است که برای متصل کردن لوله‌های با قطر همسان به یکدیگر استفاده می‌شود. این اتصالات در زمان شکستگی و نشتی لوله نیز کاربرد دارند. معمولاً دو نوع بوشن وجود دارند، بوشن‌های فشاری و بوشن‌های لغزنده. کوپلینگ فشاری نوع معمولی آن بوده که در بین دو لوله قرار گرفته و با داشتن واشر و عایق‌های لاستیکی در دو طرف، از نشتی جلوگیری می‌کند. در غیر این صورت نیز می‌توان از چسب استفاده نمود. نصب کوپلینگ‌های لغزنده آسان‌تر خواهد بود. این کوپلینگ دارای دو لوله است که در داخل یکدیگر قرار گرفته‌اند. لوله‌ی داخلی می‌تواند برابر با طول خودش به بیرون لغزش کند. بنابراین می‌توان با استفاده از کوپلینگ‌های لغزنده، لوله‌های آسیب دیده با طول زیاد را ترمیم کرد.
مهره و ماسوره
مهره و ماسوره نوع دیگری از اتصالات لوله‌کشی است که عملکردی همانند کوپلینگ دارد ولی کوپلینگ پس از نصب شدن قابل برداشته شدن نیست در صورتی که مهره و ماسوره را در هر زمان ممکن می‌توان باز کرد. مهره و ماسوره دارای مهره، تو پیچ و رو پیچ می‌باشد. بنابراین با استفاده از آن می‌توان نوع نر و ماده بودن لوله را نیز حفظ کرد.
آداپتور
اگر لوله‌ها در انتهای خود دارای پیچ مخصوص نباشند می‌توان با استفاده از آداپتور آن‌ها را به لوله‌ی نر یا لوله‌ی ماده تبدیل نمود. آداپتورها معمولاً برای لوله‌های مسی و پی وی سی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آداپتورهای نر دارای پیچ نر و آداپتورهای ماده دارای پیچ ماده هستند. یک انتهای آداپتور دارای پیچ بوده و انتهای دیگر آن خام است که می‌توان با استفاده از چسب، لحیم یا جوشکاری آن را به لوله متصل نمود.
اولت
اولت‌ها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که سایز استاندارد اتصالات لوله‌کشی برای نیازهای ما مناسب نباشند. مثلاً در برخی از موارد لوله‌های ورودی بزرگ‌تر از خروجی در محل اتصال سه‌راهی بوده که در این موارد می‌توان از اولت استفاده نمود. انواع بسیار مختلفی از اولت‌ها وجود دارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- اولت جوشکاری
- اولت جوشکاری سوکت
- اولت پیچ‌دار
- اولت زانو
- نیپ اولت
- اولت جانبی
- اولت جارویی
- اولت لبه دار
پلاگ یا درپوش
درپوش یکی از تجهیزات لوله‌کشی است که معمولاً برای بستن انتهای یک لوله به موقع بازرسی یا تعمیرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. درپوش‌ها معمولاً دارای پیچ‌های نر هستند.
کپ یا سرپوش
سرپوش یکی دیگر از تجهیزات لوله‌کشی است که عملکردی یکسان با درپوش داشته ولی به‌جای پیچ نر دارای پیچ ماده است که بر روی پیچ نر لوله بسته می‌شود. این سرپوش‌ها از مواد مختلفی مثل لاستیک، مس، فولاد، پلاستیک و غیره ساخته می‌شوند.
شیرآلات در لوله‌کشی
شیرآلات بخشی از تجهیزات لوله‌کشی هستند که برای متوقف تا تنظیم کردن جریان سیال در مسیر خود مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع مختلفی از شیرآلات بسته به کاربردی که از آن‌ها انتظار می‌رود ساخته می‌شوند.
برخی از انواع مهم شیرآلات و کاربردهای آن‌ها در زیر عنوان شده‌اند:
- شیر دروازه‌ای، شیر سماوری و شیر توپی: تنها برای بستن جریان به کار می‌روند.
- شیر بشقابی یا کروی: برای مهار کردن جریان به کار می‌رود.
- شیر یک‌طرفه: برای جلوگیری از جریان برعکس در لوله‌ها استفاده می‌شود (شیر بدون بازگشت)
- شیر پروانه‌ای: هم برای بستن جریان و هم برای مهار جریان به کار می‌رود.
- شیر دیافراگمی: هم برای بستن جریان و هم برای مهار جریان به کار می‌رود.
هزینه
قیمت انواع اتصالات لوله با یکدیگر متفاوت است اما به‌طورکلی با افزایش سایز لوله، قیمت اتصالات مورد استفاده برای آن نیز افزایش می‌یابد.
با توجه به نوسانات قیمت ارز، بهتر است برای آگاهی “در لحظه” از قیمت این اتصالات، با فروشندگان این کالاها تماس حاصل فرمایید.
