انواع لوله تاسیساتی و بهترین روش رفع نشتی تاسیسات ساختمان

سیستم لوله کشی خانگی دارای انواع مختلفی از مصالح لوله کشی برای کابردهای مختلف از قبیل تامین آب شیرین، تخلیه فاضلاب، آبیاری، لوله‌های گاز برای لوازم خانگی و غیره می‌باشد. اینکه کدام نوع برای چه کاربردی استفاده می‌شود تا حد زیادی بستگی به سن سیستم لوله کشی دارد. یک سیستم لوله‌کشی قدیمی‌تر ممکن است بیشتر بصورت چدنی و آهن گالوانیزه باشد در حالی که خانه‌های جدید دارای لوله‌های پلاستیکی با انواع مختلفی هستند که انحصاراً مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برخی از لوله‌های پلاستیکی مورد استفاده در لوله کشی (مانند PVC و CPVC) ممکن است به منظور تخلیه در برج‌های خنک کننده با راندمان بالا نیز استفاده شوند. در ادامه انواع مصالح مورد استفاده در لوله‌کشی برای خطوط فاضلاب، لوله های تامین آب و تامین گاز طبیعی بررسی می‌شوند.

• چدن برای لوله‌کشی خطوط فاضلاب
• پی وی سی (پلی وینیل کلراید) برای لوله کشی خطوط فاضلاب
• برنج  با روکش کروم برای لوله کشی خطوط فاضلاب
• مس با روکش کروم برای خطوط تامین آب
• آهن گالوانیزه برای خطوط تامین آب
• مس (سخت و انعطاف پذیر) برای خطوط تامین آب
• CPVC (لوله‌های پلی‌وینیل کلراید کلرینه شده) برای خطوط تامین آب
• پکس (پلی اتیلن کراس) برای خطوط تامین آب
• آهن سیاه برای لوله‌های گاز 

انواع مصالح لوله کشی

انواع مختلفی از مصالح مورد استفاده برای تولید لوله‌ها وجود دارند:

چدنی: برای لوله‌کشی خطوط فاضلاب

• ظاهر: لوله فلزی سنگین با قطر بزرگ‌تر، سطح لکه‌دار زبر به رنگ سیاه مات
• توضیحات: لوله‌ی زهکشی بهداشتی فاضلاب که سنگین بوده و صدای جریان آب فاضلاب را به خوبی کاهش می‌دهد. این لوله مستحکم و با دوام است اما برش آن دشوار است و اغلب نیاز به ابزار برش مخصوص با چرخ‌های برنده‌ی زنجیره‌ای تیز دارد. تعمیرات آن اغلب با استفاده از لوله‌های پلاستیکی PVC انجام می‌شود. چدن به ندرت در سازه‌های جدید استفاده شده و به جای آن از لوله‌های PVC یا ABS استفاده می‌شود.
• کاربرد غالب: استفاده برای لوله‌های اصلی فاضلاب در خاک و لوله‌های تخلیه
• برش و اتصال: نیاز به اره افقی‌بر قوی یا ابزار برشی مخصوصی به نام کاتر لوله چدنی دارد. اتصال لوله‌های چدنی با استفاده از روش‌های مخصوصی انجام می‌شود از جمله اتصالات سربی و کنف در خاک، لوله‌های رابط یا استفاده از نوارهای فشاری و سایر روش‌هایی که معمولاً صاحب خانه‌ها با آنها آشنا نیستند.

پلی‌وینیل کلراید (PVC): برای لوله‌کشی خطوط فاضلاب

• ظاهر: پلاستیک سخت سفید
• توضیحات: پی وی سی امروزه نوع استاندارد برای مصالح خطوط فاضلاب خانه می‌باشد. پی وی سی یک لوله‌ی مستحکم و مقاوم در برابر مواد شیمیایی و گرما است که به راحتی بریده و نصب می‌شود. این لوله اغلب برای تعمیر مقاطعی از لوله‌های فاضلاب چدنی و نیز ترمیم سایر لوله‌های زهکشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• کاربرد غالب: استفاده برای خطوط بهداشتی زباله، لوله‌های تخلیه و شترگلوهای زهکشی
• برش و نصب: لوله پی وی سی به راحتی با اره آهن‌بر یا کاتر لوله بریده می‌شود. مقاطع آن بصورت مکانیکی با استفاده از اتصال فشاری پلاستیکی به هم متصل می‌شوند تا بتوان بعداً آنها را جدا کرد، و یا جهت اتصال دائم با استفاده از حلال شیمیایی مخصوص متصل می‌شوند.

شاید یک لوله‌ی پلاستیکی دیگر برای سیستم لوله‌کشی خانگی استفاده شود (یک لوله پلاستیکی سیاه). این لوله ABS (آکریلونیتریل بوتادین استایرن) است و بطور گسترده‌ای در سازه‌های جدید و تعمیرات لوله‌کشی با لوله‌های PVC تعویض شده است که اغلب به این علت است که هنگام قرارگیری در معرض نور خورشید ضعیف می‌شود. در صورتی که لوله‌ی ABS داشته باشید، با همان روش‌های مورد استفاده برای PVC بریده و نصب می‌شود.

برنج با روکش کروم: برای لوله‌کشی خطوط فاضلاب

• ظاهر: لوله‌ی درخشنده با روک کروم با قطر بزرگ‌تر (بزرگ‌تر از ۱ اینچ)
• توضیحات: برنج با روکش کروم اغلب به جای لوله‌ی PVC برای خطوط فاضلاب نمایان مانند شترگلوهای P شکل یا سایر شترگلوهای زهکشی که ظاهر آنها مهم است، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• کاربرد غالب: لوله‌های زهکشی و شترگلوهای نمایان
• برش و نصب: به راحتی با اره آهن‌بر بریده شده و با اتصالات اسلیپ متصل می‌شوند.

مس با روکش کروم: برای خطوط تامین آب

• ظاهر: لوله‌ی درخشنده‌ی پرداخت شده با کروم با قطر کوچک‌تر (۸/۳ اینچ یا کمتر)
• توضیحات: لوله‌ی مسی کرومی اغلب هنگامی استفاده می‌شود که ظاهر خطوط تامین آب نمایان مهم می‌باشد.
• کاربرد غالب: خطوط تامین آب نمایان، برای مثال لوله‌کشی برای توالت‌ها یا سینک‌های پایه‌دار.
• برش و نصب: به راحتی با کاتر لوله یا اره آهن‌بر بریده شده و با اتصالات فشاری برنجی با روکش کروم متصل می شوند.

آهن گالوانیزه: برای خطوط تامین آب و خطوط فاضلاب

• ظاهر: لوله فلزی سخت مات به رنگ خاکستری نقره‌ای
• توضیحات: لوله آهنی گالوانیزه زمانی یک روش برای لوله‌کشی خطوط تامین آب در خانه‌ها بود، اما به تدریج به دلیل خوردگی و زنگ زدگی از بین می‌رود. به همین دلیل دیگر زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و بطور گسترده‌ای با لوله‌های مسی یا PEX تعویض شده‌اند. برش و اتصال لوله‌های آهنی گالوانیزه دشوار است و به راحتی توسط صاحب خانه قابل استفاده نمی‌باشد. معمولاً تعمیراتی به منظور تعویض این لوله‌ها با مس یا PEX انجام می‌شوند.
• کاربرد غالب: خطوط تامین آب و خطوط زهکشی در خانه‌های قدیمی
• برش و نصب: با استفاده از اره افقی‌بر یا اره آهن‌بر قابل بریده شدن است. این لوله‌ها با استفاده از اتصالات آهنی گالوانیزه رزوه‌ای نصب می‌شوند.

مسی (سخت و انعطاف پذیر): برای خطوط تامین آب و لوله‌های گاز

• ظاهر: لوله‌ی فلزی مات و به رنگ مس
• توضیحات: خطوط مسی در دو نوع هستند؛ سخت و انعطاف پذیر. نوع سخت دارای ضخامت‌های مختلفی است: K، L و نوع M معمولاً برای خطوط تامین آب استفاده می‌شود. طی دهه‌ها ثابت شده که مس در برابر خوردگی مقاوم بوده و بسیار قابل اطمینان است. مس یک فلز نرم است و بنابراین می‌تواند به راحتی بریده و تهیه شود. همچنین در برابر آسیب حساس است، ممکن است در طول زمان دچار سوراخ‌های ریزی شود و در اثر وجود آب یخ در لوله دچار گسیختگی شود.
• هزینه‌های بالای مس در سال‌های اخیر باعث شده که لوله‌های PEX و CPVC بیشتر مورد استفاده قرار گیرند. لوله‌ی مسی سه برابر بیشتر از لوله‌ی PEX هزینه دارد.
• کاربرد غالب: لوله‌های مسی سخت برای خطوط بلند تامین آب استفاده شده و در برخی موارد به عنوان خطوط فاضلاب در خانه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. مس انعطاف پذیر در فواصل کوتاه برای خطوط تامین آب و لوله‌های آب برای یخچال‌ها و ماشین‌های ظرفشویی استفاده می‌شود. مس همچنین ممکن است برای لوله‌کشی گاز نیز استفاده شود.
• برش و نصب: لوله‌ی مسی به راحتی با کاتر لوله یا اره آهن‌بر بریده می‌شود. مقاطع آن با اتصالات مسی لحیم شده یا اتصالات فشاری مسی به هم متصل می‌شوند. لوله‌های مسی انعطاف پذیر را همچنین می‌توان با گشاد کردن انتهای آن و استفاده از اتصالات مشعلی برنجی متصل کرد.

پلی وینیل کلراید کلرینه شده (CPVC): برای خطوط تامین آب

• ظاهر: پلاستیک سفید مات یا کرمی
• توضیحات: لوله CPVC یک پلاستیک محکم ارزان است که به منظور مقاومت در برابر فشار و دمای بالا طراحی شده است.
• کاربرد غالب: لوله CPVC برای لوله‌کشی خطوط تامین آب داغ و سرد استفاده می‌شود.
• برش و نصب: این لوله به راحتی با کاتر لوله یا اره آهن‌بر بریده می‌شود. لوله‌های CPVC بطور دائم با استفاده از اتصالات پلاستیکی و چسب حلال متصل می‌شوند یا در صورتی که نیاز به باز کردن آنها در آینده باشد با استفاده از دستگیره‌هایی متصل می‌شوند.

PEX (پلی اتیلن کراس لینک): برای خطوط تامین آب

• ظاهر: معمولاً آبی (آب سر) یا قرمز (آب داغ) یا لوله‌های پلاستیکی انعطاف پذیر سفید
• توضیحات: لوله پکس از پلی اتیلن با تراکم بالای کراس لینک ساخته شده و یکی از مصالح فوق‌العاده برای لوله‌کشی است. لوله‌ی پکس محکم و انعطاف پذیر است که دماهایی بین ۰ تا ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند. لوله پکس در برابر خوردگی مقاوم است و برخلاف لوله‌های مسی سوراخ نمی‌شود. از آنجایی که لوله پکس انعطاف پذیر است و از اتصالات کمتری استفاده می‌کند، نصب آن آسان‌تر و سریع‌تر است. کاهش تعداد اتصالات در یک سیستم پکس همچنین احتمال نشتی لوله را کاهش می‌دهد.
• پکس یکی از لوله‌های مورد علاقه برای پیمانکارانی که سیستم‌های جدید لوله‌کشی نصب می‌کنند و نیز لوله‌کش‌هایی که سیستم‌های قدیمی را ارتقاء می‌دهند، می‌باشد. صاحبان خانه‌ها نیز بطور فزاینده‌ای به مزایای لوله‌های پکس پی می‌برند.
• کاربرد غالب: لوله‌های تامین آب و گرمایش تابشی
• برش و نصب: لوله پکس با اتصالات و ابزارهای مخصوصی بریده شده و نصب می‌گردد.

آهن سیاه: برای لوله گاز

• ظاهر: لوله‌ی سخت سیاه که معمولاً قطار ۱ اینج یا کمتر دارد.
• توضیحات: لوله سیاه تقریباً شبیه به لوله‌ی سیاه گالوانیزه می‌باشد به غیر از اینکه تیره‌تر بوده و بطور خاص برای انتقال گاز استفاده می‌شود.
• کابرد غالب: خطوط تامین گاز طبیعی یا پروپان. اغلب برای خطوط گاز تغذیه برای کوره‌ها، دیگ‌های بخار یا آب گرم‌کن استفاده می‌شوند.
• برش و نصب: می‌توان با استفاده از اره افقی‌بر یا اره آهن‌بر آن را برید. لوله با استفاده از اتصالات لوله‌ای رزوه‌دار سیاه متصل می‌شود.